Sinds 2021 rust Sibelga haar openbareverlichtingsnet uit met ‘slimme’ leds. De slimme verlichtingstoestellen zijn vanop afstand controleerbaar en ze kunnen in real time communiceren over hun werkingsstaat. Ze zorgen dus voor een heuse omwenteling als het over het beheer van de openbare verlichting gaat.
Begin 2024 waren er al 17 000 lampen vervangen. Op een totaal van 90 000 komt dat dus neer op zo’n 20 % van de verlichtingstoestellen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. En dat tempo wordt nog opgedreven met 8 500 verlichtingstoestellen per jaar. Met welk doel? Dat is duidelijk: 100% slimme ledverlichting tegen 2030.
Slimme ledverlichting zorgt voor aanzienlijke energiebesparingen en verbetert de kwaliteit van de verlichting in de stad. En dat is dan weer positief voor alle Brusselaars, zowel op het vlak van veiligheid als van welzijn.
De energietransitie steunt op een beter beheer van alle beschikbare resources, waaronder de openbare verlichting.
Geconnecteerde verlichtingstoestellen
Slimme verlichtingstoestellen zijn uitgerust met een klein cilindervormig kastje van ongeveer 8 cm diameter. Een ‘controller’ noemen we zo’n toestel. Het kan informatie communiceren en ontvangen. Meestal wordt die kleine sensor direct boven het verlichtingstoestel geplaatst. Vanop de grond is hij dus zo goed als niet zichtbaar.
De ‘controllers' communiceren via de bestaande gsm-netwerken (4G) of via een radiofrequentienetwerk. In dat laatste geval moet er een antenne geïnstalleerd worden om de data vanuit en naar de ‘controller’ door te sturen.
Merk op dat ze enkel communiceren als ze in werking zijn. Dat wil zeggen een paar minuten ‘s avonds en ‘s nachts. Het hele openbareverlichtingspark dat Sibelga beheert, staat overdag namelijk volledig buiten spanning.
Een duurzaam middelenbeheer
Vroeger werd het beheer globaler aangepakt. Op wijkniveau, bijvoorbeeld. Door te werken met telegecontroleerde verlichting, kan elk verlichtingstoestel vandaag precies worden afgeregeld. Zo kunnen we dankzij dimming de lichtintensiteit afstemmen op de behoeften van elke zone.
De intensiteit verminderen kan bijvoorbeeld tussen 22 uur en 6 uur buiten voetgangersdoorgangen en zones met druk verkeer. Een afregeling tot op de millimeter nauwkeurig kan tot 10 % bijkomende besparingen opleveren.
Sensoren kunnen ook worden ingezet om de lichtintensiteit in real time aan te passen als er voetgangers of fietsers voorbijkomen. Het werd bijvoorbeeld al een keer uitgetest in Molenbeek.
Sibelga streeft voor het verbruik van de gemeentelijke openbare verlichting naar een energiebesparing van 35 % tegen 2030. Daartoe stapt ze over op leds en wordt elk verlichtingstoestel fijner afgesteld. Voor de 19 gemeenten zou dat een besparing van zo’n 3.600.000 euro per jaar opleveren. En wat met de hoeveelheid CO2? Op jaarbasis zal die met zo’n 3.660 ton afnemen.
Een circulaire aanpak
Wij kiezen ervoor de verlichtingstoestellen gericht te vervangen. Zo kunnen we de uitrol van slimme leds versnellen, en tegelijk de kosten onder controle houden die met die vervanging gepaard gaan.
Gericht vervangen houdt in dat enkel het deel van de lamp wordt vervangen. De buitenkant van het verlichtingstoestel blijft behouden. ‘Retrofitting’ noemen we die methode. Het is de voorkeursoplossing als het om oude verlichtingstoestellen gaat. Die hebben immers een historische waarde. En daarnaast zijn nieuwe armaturen ook heel wat duurder.
We passen die methode bijvoorbeeld toe op het Koningsplein. Daar worden de verlichtingstoestellen van weleer geleidelijk omgevormd met geconnecteerde leds.
Een digitale cartografie
Wij werken ook voortdurend aan een beter beheer van storingen aan de openbare verlichting. Zo werd er een digitale cartografie opgesteld van het hele openbareverlichtingsnet, lamp per lamp. Ook de volledige keten voor het opvolgen en verhelpen van storingen verloopt nu digitaal.
- Slimme verlichtingstoestellen kunnen automatisch storingen detecteren.
- Wil je precies melding maken van een storing? Daar hebben wij nu een nieuwe applicatie voor.
- Elk probleem wordt direct gemeld aan onze technici via hun tablet.
- Dankzij een betere integratie met het platform FixMyStreet.Brussels verloopt ook de communicatie met de gemeenten en het Gewest een heel stuk vlotter.